გული

                                               გაკვეთილის გეგმა

გაკვეთილის თემა	გულის აგებულება და მუშაობა სისხლის მიმოქცევის დიდი და მცირე წრე სისხლძარღვების აგებულება
საგანი/ ინტეგრირებული საგნები მასწავლებლის/მასწავლებლების სახელი, გვარი	ბიოლოგია თეა ნონიკაშვილი
სწავლების საფეხური/კლასი	საბაზო VIII კლასი
მოსწავლეთა       საერთო რაოდენობა	16
მათ შორის სსსმ მოსწავლე	0
სასწავლო მიზნები	გულის ანატომიური აგებულების და სისხლის მიმოქცევის სისტემის შესწავლა
ესგ-ს მიხედვით გაკვეთილის ბოლოს მისაღწევი შედეგები	ბიოლ.VIII.5.მოსწავლეს შეუძლია დაახასიათოს  ადამიანის ორგანიზმის  ანატომიური და ფიზიოლოგიური თავისებურებები. ბიოლ.VIII.5.3 აკავშირებს ცალკეულ ორგანოს შესაბამის ორგანოთა სისტემასთან და ასახელებს მის ძირითად ფუნქციებს; ბიოლ.VIII.5.4  იყენებს ან ქმნის ორგანოთა სისტემების  მოდელს/სქემას მათი მოქმედების (მაგ., გული _ ტუმბო,) პრინციპის სადემონსტრაციოდ და აკავშირებს ფიზიკურ მოვლენებთან; ბიოლ.VIII.5.6 მსჯელობს საჭმლის მომნელებელი, სუნთქვის და სისხლის მიმოქცევის სისტემების ფუნქციების ურთიერთკავშირის შესახებ, ადგენს  სქემებს; კვლ.VIII.2.  მოსწავლეს შეუძლია კვლევითი   პროცედურის განხორციელება/ მონაცემების აღრიცხვა. კვლ. VIII.3.  მოსწავლეს შეუძლია მონაცემთა წარმოდგენა სხვადასხვა საკომუნიკაციო  საშუალების გამოყენებით. კვლ.VIII.4.მოსწავლეს შეუძლია  მონაცემთა ანალიზი და შეფასება.
მოსწავლეთა       წინარე ცოდნა	მოსწავლემ იცის სისხლის შემადგენლობა, სისხლის უჯრედების-ერითროციტების, ლეიკოციტებისა და თრომბოციტების აგებულება და ფუნქციები, სისხლის ჯგუფები და მისი გადახსმის მექანიზმი.
გაკვეთილის მსვლელობა/ საკლასო მენეჯმენტი	I  ფაზა - 10 წთ აქტივობა 1 - გონებრივი იერიში:  ვიდეოფილმის ჩვენება -  სისხლი  (2 წთ) წინარე ცოდნის გასააქტიურებლად დასმული კითხვები: ( 3 წთ) ·       რა ფუნქცია აკისრია ორგანიზმში სისხლს? ·       სისხლის რომელ უჯრედთან არის დაკავშირებული დამცველობითი ფუნქცია? ·       რომელ უჯრედთან არის დაკავშირებული სისხლის შედედება? ·       რომელ უჯრედთან არის დაკავშირებული ჟანგბადის გადატანა? ·       სად წარმოიქმნებიან ერითროციტები და როგორი აგებულება აქვთ მათ? ·       რა განსხვავებაა ადამიანისა და ბაყაყის ერითროციტს შორის? აქტივობა 2.- მზა მიკროპრეპარატის (ადამიანის და ბაყაყის ერითროციტის ) (3 წთ) აგებულების განხილვა მიკროსკოპში, მათი  შედარება (აგებულების, ფორმისა და ზომის მიხედვით) კითხვა: რომლის სისხლი გადაიტანს დროის ერთეულში მეტ ჟანგბადს.(2წთ) II - ფაზა (20 წთ) აქტივობა 3.  3D ფორმატში გულის ანატომიური აგებულების ჩვენება.(2 წთ)                        ვიდეოფილმი როგორ  მუშაობს გული (1წთ) აქტივობა 4 პრეზენტაცია-გული და სისხლძარღვები (7 წთ) პრეზენტაციის დროს დასმული კითხვები: ·       რა კომპონენტებისაგან შედგება სისხლის მიმოქცევის სისტემა? ·       რომელი ტიპის კუნთითაა აგებული გული? ·       რომელი პარკუჭის კედელია განსაკუთრებით სქელი და რატომ? ·       დროის მეტი მონაკვეთი გულის რომელი ნაწილი შეასრულებს სამუშაოს? ·       რა განსხვავებაა არტერიასა და ვენას შორის? ·       შეადარე ხერხემლიანების სისხლის მიმოქცევის სისტემა, რა განსხვავებას ხედავთ? აქტივობა 5 - ჯგუფური მუშაობა - (3 წთ) ჯგუფებს ურიგდებათ წინასწარ გამზადებული ბარათები, სამი ერთნაირი სქემა, სადაც გამოსახულია გულის აგებულება (წინაგულები, პარკუჭები და სარქველები) პირველმა ჯგუფმა უნდა გამოსახოს სისხლის გადაადგილება წინაგულებიდან პარკუჭებისკენ ისრების საშუალებით მეორე ჯგუფმა - როგორ მიედინება სისხლი პარკუჭებიდან არტერიებში მესამე ჯგუფმა როგორ შეიცვლება სისხლის დინების მიმართულება, როდესაც სამკარიანი და ორკარიანი სარქველი არ იკეტება მჭიდროდ. აქტივობა 6.- სქემის თვალსაჩინო წარმოდგენა - სისხლის მიმოქცევის დიდი და მცირე წრე   -( 5 წთ) III - ფაზა ( 12 წთ) აქტივობა 7.      (2წთ)  სისხლის მიმოქცევის სისტემის შემადგენელი ნაწილების ამოცნობა-მოდელის შევსება. სქემატურად გამოსახული სისხლის მიმოქცევის მოდელი თვალსაჩინო ადგილზე იქნება წარმოდგენილი, ჯგუფებს ურიგდებათ სტიკერები, სადაც დაწერილია ამოსაცნობი ობიექტები, კერძოდ; I-ჯგუფი- ამოიცნობს სისხლის მიმოქცევის დიდი წრეს, II-ჯგუფი- ამოიცნობს სისხლის მიმოქცევის მცირე წრეს III-ჯგუფი-გულის შემადგენელ ნაწილებს დასკვნა: კითხვა : რამდენად უნიკალურია გულის მუშაობა სხვა კუნთების მუშაობასთან შედარებით.  (5წთ) ერთ-ერთ მოხალისე მოსწავლეს ვაძლევთ რეზინის ბურთს და ვთხოვთ რიტმულად შეკუმშოს. ვთხოვთ დაინიშნოს დრო, რამდენ ხანს შეძლებს ვარჯიშს. დავალების შესრულების ბოლოს ვეკითხებით: რამდენ ხანს შეძლო რეზინის ბურთის შეკუმშვა? რატომ შეწყვტა ვარჯიში? კლასი ადარებს ხელის კუნთის შრომისუნარიანობას გულისას და გამოაქვს დასკვნა. შეფასება (3წთ) საშინაო დავალება: (2წთ) შემქნან მოდელი გული-ტუმბო გამოიკვლიონ გულის შეკუმშვათა სიხშირის დამოკიდებულება მწეველ და არამწეველ ადამიანებში. სთხოვე მათ 20-ჯერ ჩაიბუქნონ და გაუზომე პულსი ჩაბუქნამდე და ჩაბუქნის შემდეგ. კვლევა ჩაატარეერთი ასაკის მამაკაცებზე, კვლევის მონაცემები შეიტანე ცხრილში, ააგე დიაგრამა  და უასუხე კითხვებს: ·       როგორია გულისცემის სიხშირე დატვირტვამდე და დატვირთვის შემდეგ ·       არის თუ არა ამ მხრივ განსხვავება მწეველებსა და არამწეველებს შორის ·       შეგიძლია მიღებული მონაცემების მიხედვით იმსჯელო მოწევის მავლებლობაზე გულის მუშაობისთვის
შეფასება	განმსაზღვრელი. შეფასების რუბრიკა (დანართი 1)
სასწავლო რესურსები	სახელმძღვანელო, დაფა, ცარცი, პროექტორი, კომპიუტერი, თაბახის ფურცლები, მოდელი, ტაბულა.მიკროსკოპი, მზა პრეპარატები